11 nhà máy thuộc chuỗi cung ứng của Apple đã được chuyển về Việt Nam
Tại Hội nghị về tình hình và đề xuất nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất kinh doanh 6 tháng cuối năm 2022, Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI) đã cho biết, ngành điện tử là một trong những ngành sản xuất, chế tạo có kim ngạch đứng đầu cả nước trong 10 năm liên tiếp.
Thời gian qua, ngành điện tử gặp phải rất nhiều khó khăn như dịch COVID-19, chiến sự Nga – Ukraine hay là chính sách Zero Covid của Trung Quốc. Tất cả đã khiến giá thành nguyên liệu tăng chóng mặt hay gần đây, do thiếu vật liệu sản xuất, các doanh nghiệp điện tử Việt Nam gần đây đã phải cắt giảm sản lượng sản xuất. Riêng trong tháng 5 vừa qua, nhiều doanh nghiệp điện tử đã phải cắt giảm 20% sản lượng sản xuất. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp điện tử nói chung và ngành sản xuất linh kiện điện tử nói riêng còn đối mặt với tình trạng thiếu lao động, nhất là những lao động có tay nghề, lao động có trình độ cao, vẫn phụ thuộc vào lao động đến từ nước ngoài.
Tuy khó khăn là vậy nhưng ngành sản xuất linh kiện điện tử tại Việt Nam vẫn có những lợi thế nhất định do được hưởng lợi trực tiếp từ xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng. Các “ông lớn” công nghệ trên thế giới đã và đang có xu hướng chuyển các chuỗi cung ứng của họ từ Trung Quốc sang các nước khác, trong đó có Việt Nam.
Cụ thể, tính đến thời điểm hiện tại, Apple đã chuyển 11 nhà máy thuộc chuỗi cung ứng của họ sang Việt Nam; nhiều hãng khác như Foxconn, Luxshare, Pegatron, Wistron cũng mở rộng cơ sở sản xuất sẵn có tại Việt Nam… Một ông lớn khác là Samsung cũng đang có những động thái mở rộng đầu tư vào nghiên cứu tại Việt Nam hơn thay vì chỉ đơn đầu thuần đầu tư vào sản xuất. Cụ thể, Samsung đã xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển (lớn nhất của tập đoàn tại khu vực Đông Nam Á trị) giá 220 triệu USD tại Hà Nội. Hay như đầu năm nay, Samsung cũng đã xin được cấp giấy phép đầu tư cho hai dự án 100 triệu USD về xây dựng nhà máy xản xuất linh kiện (Công ty Hansol Electronics) tại Đồng Nai.
Việt Nam đang được hưởng lợi trực tiếp từ xu hướng chuyển dịch nhưng chúng ta vẫn cần phải có thêm những chính sách để môi trường doanh nghiệp trong nước có thể bắt kịp được xu hướng chuyển dịch từ nước ngoài. Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Phó chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam (VEIA) cho rằng Nhà nước phải có những hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt nam để họ có thể tiếp cận công nghệ hiện đại, nâng cao năng lực sản xuất, tránh để doanh nghiệp trong nước tụt hậu phía sau. Nếu doanh nghiệp trong nước không đủ mạnh thì chúng ta sẽ không thể bảo vệ “nguồn tài nguyên mềm” là thị trường của mình.
Để nắm được cơ hội trên, Phó chủ tịch VASI kiến nghị Chính phủ mở cửa cho FDI nhưng phải chọn lọc công nghệ thượng nguồn, không mang tính cạnh tranh cao với những công nghệ đã có sẵn của doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước. Thứ hai, đưa công nghệ vào Việt Nam phải là công nghệ không tiêu thụ nhiều năng lượng không tái tạo, gây hại môi trường. Ngoài ra, Chính phủ cần đặt ra những điều kiện nhất định cho họ. Điển hình như với một nhà đầu tư lớn, đầu chuỗi cung ứng phải có yêu cầu phát triển bao nhiêu nhà cung ứng là doanh nghiệp Việt trong chuỗi trong thời gian 5 năm đầu, 5 năm kế tiếp rao sao… Có như vậy thì doanh nghiệp Việt mới có cơ hội tận dụng được thị trường trong và tham gia được vào sâu hơn vào quá trình hội nhập quốc tế, tạo công ăn việc làm và cơ hội học hỏi, nâng cao tay nghề cho người lao động.